Orhan Veli Kanık Seçme Şiirler Yahut Garip Akımı

Tarifsiz kederler içinde, hüzünlü bakışları vardı Orhan Veli'nin. Göz kapakları altından, mahzun... 

Genişçe paltosu ile, otururken uzun bacaklarını birbiri üstüne atar, umursamaz tavrıyla (oysaki gerçek hiç de öyle değildir) sanki az önce yazdığı şiirin rahatlığı vardır. Bir peçete yahut yaprağa. Kurumuş.   Ya da kimbilir belki de yatan bir at yarışı kuponunun arka tarafına. Ki yatan sadece at yarışları değildir onun için. Para kazanma umududur da.

İstanbul'da Boğaziçi'nde
Bir garip Orhan Veli'yim
Veli'nin oğluyum
Tarifsiz kederler içinde...

Şiirlerindeki insanlar gibi sıradandır Orhan Veli. Ne kibir okunur duruşunda ne de üst perdeden dökülür kelimeler. Bir garip Orhan Veli'dir işte. Aşıkların, şairlerin en garibi. Sevdiğine (Nahit Hanım) yazdığı mektubu postadan gönderecek parası dahî yoktur. Yoktur ki arkadaşıyla yollar Ankara'ya, sevdicegine. Çoğunluk, sıkıntısını anlattığı mektubunu...
Adına Garip dedikleri bir siir akımı kurar arkadaşlarıyla. Yüzyıllar boyu şiirde süregelen şekil güzelliğine, şairaneliğe, söz sanatlarına baş kaldırır. Yani şiir de, tıpkı ismi gibi garip olmalıydı. Alelade insanlar, basit olaylar girebilmeliydi şiire. Mesela, Süleyman Efendi'nin nasırı... Neyi eksikti kızıl bir goncaya benzeyen dudaktan!.. Öyle ki, Gemliğe doğru/Denizi göreceksin/Sakın şaşırma dizeleri, basit görünse de, neden şiir olmasındı?
Garip şiirleri, her ne kadar basit olayi, sıradan insanları anlatırken şekilleri yıkmışsa da, bu tamamen uydurma, sığ bir şiir demek değildir. Öyle anlaşılmış olacak ki, zamanında edebiyat dergileri, siir adı altında yüzlerce "garip şiiri" ile dolup taşmıştır. Fakat pek tabii, bu şiir diye yazılanların hiçbiri günümüze kalamamıştır. Oysa Orhan Veli, 1949 tarihli Yaprak dergisinde yazdığı yazıda şöyle diyecektir: " Genç şairlerden beklenen, sadece, elbirliğiyle yıktıkları o eski, o sahte, o yaldızdan ibaret şiire karşılık özlü, beşeri bir siir yaratmalarıdır... Tek Türk dili de, Türk şiiri de insan içine çıkabilecek, bizi Türk oluşumuzla övündürebilecek bir hale gelsin."
Evet Orhan Veli'ye göre şair "pemde akşamlardan, mavi hülyalardan, elemli ruhun keman sesini andıran hıçkırıklarından bahsetmemeliydi artık. Baki Asıltürk, Türk Edebiyatı dergisinden Orhan Veli'yi anlatırken şu ifadeleri kullanır: "Artık şairin odasında buhurdanlar tütmemekte, dizeler arasında periler dolaşmamakta, gül ve nergis kokuları sözcüklere bulaşmamakta, şair gitmek istediği yere dans adımlarıyla değil doğal adımlarla yürüyerek gitmektedir. (S. 488)
Orhan Veli'nin ölümü de bir garip olacaktır. Belediyenin açtığı bir çukura düşer ve yaralanır. Bu olaydan dört gün sonra beyin kanaması geçirerek hayata veda eder. Şiiri melankoliden kurtarak, göllerde bu dem bir kamış olmayı reddedip rakı şişesinde balık olmak isteyen Orhan Veli;
Anmazdi ama Allah'ın adını Günahkâr da sayılmazdı. Yazık oldu Orhan Veli'ye.

Orhan Veli Kanik

Seçme Siirler

Adam Yayinlari

Sayfa 72

Yorumlayan Mehmet Keklikçi