Katip Bartleby Kitap Yorumu Herman Melville

Ben görmüş geçirmiş bir adamım cümlesiyle başlar roman. Bir avukatın ağzından anlatılır olaylar. 

Onu böyle bir hikaye yazmaya iten dürtüyü de ilk sayfada belirtir. "Ama bir katip olan, hem de gördüğüm duyduğum en garip katip olan Bartleby'nin hayatının birkaç sayfası uğruna diğer tüm katiplerin hayat hikayelerinden feragat ederim." Lakin şunu da söyler avukat-yazar: "Bartleby'nin tam ve tatmin edici hayat hikayesini yazmak için ortada hiçbir malzeme olmadığı inancındayım" Pekala kimdir Bartleby? Bir sabah ilana cevaben yazihanesinin eşiğinde görür onu, avukat. Solgun, derli toplu, acınacak ölçüde saygi değer ve iflah olmaz derecede hüzünlü...
İşe alinir Bartleby. Fakat kendisine verilen her işi nazikçe reddeder. Kendi deyimiyle "yapmamayı tercih eder." Bir vakit gelir yememeyi tercih eder, getirmemeyi tercih eder, hatta işten kovulunca da gitmemeyi tercih eder. Patronu -avukat- bir türlü anlam veremez bu pasif direnişçiye. Emirlerini her defasinda reddedeceğini bilmesine rağmen, kendini alamaz bundan. Ve bir süre sonra, diğer katiplerde de bir ağız alışkanlığı: .................. tercih ederim. Kainatta yapayalnizdir Bartleby. Kimsesiz ve yoksul. "Ah mutluluk ışığı sever, biz de dünyayı şen şakrak saniriz; ama sefalet kendini vakurca saklar, biz de sefalet yok sanırız." Bartleby, Bartleby... "Atlas Okyanusu'nun ortasında bir enkaz parçası." Her şeye rağmen yaşamayı tercih eden suskun insan. Sen belki de her gün sokaklardasin bizimle. Ve biz seni "görmemeyi "tercih ediyoruz" Romanın son sayfasında Bartleby'nin öncesine dair de küçük bir bilgi öğreniyoruz. Onu almayım buraya. Fakat şu cümleleri almazsam olmazdi: " Çaresizlik içinde ölümü bekleyenlere af, umutsuzca ölenlere umut, dermansız dertlerde boğularak ölenlere iyi haberler. Hayat vazifelerine çıkmış ama ölüme koşan mektuplar. Vah Bartleby! Vah insanlık, iyi okumalar...

KATİP BARTLEBY
Herman Melville

İş Bankası Kültür Yayınları

72 Sayfa

Puan

★★★★★

Yorumlayan Mehmet KEKLİKÇİ