Çevirmen Gökçe Yavaş'ın gözünden Jean Stafford'ın Toplu Öyküler'i

Merhaba, ben Gökçe Yavaş. Son üç yılda Tudem Yayın Grubu'nun ''deli dolu'' üç kitabını çevirdim.

Çevirmen Gökçe Yavaş

 Bu kitapların üçü de cesur kadınlar tarafından kaleme alınmış, üçü de fazlasıyla dürüst duygularla yazılmış öykülerle dolu kitaplardı. Tam da beni tavlayan, gönlümü çelip kalbimi çalan türden kitaplar yani. Aklımda Jean Stafford'ın Toplu Öyküler'inden bahsetmek olduğundan herhâlde, tavlamak, gönlünü çelmek, kalbini çalmak aynı cümlenin içine doluştular birden.

Jean Stafford öykülerini çevirirken beni hem en çok zorlayan hem de en çok eğlendiren şey buydu sanırım: ilginç tanımlamalar, imalı cümleler, dalga geçen sıfatlar, uzun süredir hiç kullanmadığım deyimler... Hem de hepsi bir anda, peş peşe...

Onun seçimlerine sadık kalmak, öykünün içindeki dürüst ama durup durup sırıtan tavrını korumaya çalışmak benim için gerçekten bir maceraydı. Her kitapta öyle. Çevirdiğim bir kitabı sonradan dönüp okuduğumda kendi sesimi duymak istemiyorum. Çevirirken yazara bürünmek istiyorum. Jean Stafford da bu açıdan bana çok uygun bir yazardı. Öykülerindeki karakterlerle ya da durumlarla, özellikle kadınlar için, bağ kurmak, özdeşleşmek çok kolay. Kitabın çok içine girince taklit etmeye başlar ya insan bazen, Jean Stafford bana bunu çok yaptırdı. Kendimi öyküdeki karakter gibi gözlerimi devirirken, aslında acımayan burnumu düşünürken, tırnaklarımı incelerken buldum. Okurlarda da bu etkiyi yaratacağına inanıyorum. Çünkü Stafford o insan olma hâlini, başkalarıyla paylaşmaya korktuğumuz, öyküde karşılaşınca sırrımız açığa çıkmış gibi kızarmamıza neden olabilecek o hisleri büyük bir rahatlık ve inceden bir alayla anlatıyor. Okuru bu sosyal meseleyi onunla birlikte incelemeye ve yeri gelince de aynı meseleyle biraz eğlenmeye davet ediyor. Gergin ama bir şekilde komik olan anları ya da başkası adına utandığımız o durumları yaşatmayı seviyor. Acıyı, zorbalığı, yenilgiyi, sevgiyi, duygusuzluğu hissediyor ve hissettiriyor.

Hayatı her yönüyle kabul eden bir yazar, bir kadın. Her bir öyküsünde beni başka yerden vurdu, başka şeyler düşündürdü, başka bir insanı anlamamı sağladı. Umarım okurlarında da bu etkiyi yaratır.

Not: Toplu Öyküler'in ikinci kısmı gelecek yıl çıkacak. Bu kısımdaki en güzel öyküler başkahramanın çocuk olduğu öyküler. Küçük kızlar duyguları ve istekleri konusunda o kadar dürüst, o kadar içtenler ki şimdi bile beni gülümsetiyorlar. Bence Stafford'ın yıldızlarının parladığı asıl öyküleri de bunlar, onu tam anlamıyla gördüğümüz yer bu kız çocukları. Bir anlamda kadınların sözcüsü olması da bu yüzden.

* Toplu Öyküler-1 / Yazan: Jean Stafford / Türkçeleştiren: Gökçe Yavaş / Delidolu Yayınları / 2020 / 284 sayfa / Öykü / Yetişkin