Roman Sanatı Kitap Yorumu Mehmet Tekin

Roman, insan ve toplumu anlatan bir düzyazı türüdür. Diğer tüm edebiyat/yazın türlerine kiyasla geniş imkanlara sahiptir. 

Geçen zaman, bu çerçeveyi genişletmiş hatta sınırsız bir imkan hazinesi sunmuştur ona. Başlıca dört temel öğeden (olay-kahraman-zaman-mekan) oluşan romanin en önemli ögesi şüphesiz olay/vakadır. Olay, roman kahramanlarının başından geçen, okuyucuyu romana bağlayan, yazarın vermek istedigi mesaji/ana fikri üzerinden vermeye çalıştığı serüvenlerdir. Yazar, olayı anlatırken kullandığı dilin tüm inceliklerini, ayrıntılarını iyi bilmelidir. Zira roman, dilin iyi kullanilmamasi sonucu birtakım olaylarin anlatıldığı karmaşık ve anlaşılmaz bir örüntü haline gelebilir. Dilin kullanımı, zaman içerisinde "üslup" farkını da ortaya koymuştur. Yazarların farkı ancak, ele aldığı olayla değil üsluplarıyla ele alınır olmuştur.
Son okuduğum Roman Sanatı kitabi Prof. Mehmet Yetkin'in anlaşılır ve kuvvetli kaleminin yanısıra ince bir araştırma ve yüklü bir birikimin ürünü. Romana dair ortaya koymuş olduğu eseri, roman kuyucusu/yazarı/eleştirmeni için geniş yelpazede okuyucu kitlesine hitap ediyor.Kitap iki ana bölümden oluşuyor. 1-Materyal Unsurlar, 2- Teknik Unsurlar. Materyal Unsurlarda hepimizin bildiği, roman okurken karşılaştığımız anlatıcı, bakış açısı, olay, olay örgüsü, kişiler, zaman, mekan, dil ve üslup ile fikir konularına değiniyor. Bir romanın parçaları olan bu konularla ilgili bilgi, örnek metinler, alıntılar yaparak konuyu olabildiğince açık ve anlaşılır kılıyor. Poe'nin deyimiyle "akıl almaz bir tür olan" romanı anlatmaktaki başarısının, kuşku yok ki titiz bir çalışmanın ürünü olduğunu birinci bölümün ilk sayfalarında anlıyorsunuz zaten. Teknik Unsurlar bölümünde ise Anlatım Tekniklerinden bahsediyor: Özetleme, tasvir, geriye dönüş, leitmotiv (ismi yabancı gelse de birçok romanda denk gelmişim meğer) bilinç akımı tekniği vs. Yine terminolojiye dayanan bir konuyu, örnekler üzerinden kolayca anlatmayı başarmış değerli hocamız. 
Kitabın bir kompozisyonunu, çatısını kuracak olursak şunu diyebiliriz ki, roman sanatı tarihsel olarak geleneksel roman-modern roman olarak iki ayrı zamana ayrılabilir. Geleneksel romanda, destan türü özellikleri hakimdir. Anlatıcı tanrısal bir bakış içinde, her şeyi bilen, karakterleri elinde tutan ve olaya etki eden bir konumdadır. Mekan sabittir, zamansa tek boyutlu ilerler. Kahraman sadece olayla beraber olayın içinde verilir. Modern romanda ise seküler (dünyevî) bir anlatıcı vardır. Yani daha beşeri daha insan(laşmış) bir yazar vardır karşımızda. Olay, kahramanın gözünden anlatılır. Mekan sabit değildir modern romanda. Olaya, kahramana etki eder. Kahramanın psikolojisinde yer edinir. Zamansa tek boyutlu değildir. Geriye dönüşler, şimdi ve gelecek bir bütün halinde sunulur. Bunda, tabi ki psikolojideki gelişmelerin güçlü etkisi vardır. Öyle ki, "insan, hatırlama yeteneğiyle geçmişe, mevcudiyetiyle şimdiye, sezgi gücüyle ise geleceğe bağlıdır" Romana dair her şeyi bulabileceğiniz bu kitap romanlardaki ayrıntıları, teknikleri fark etmenizi sağlayacaktır. Zira roman "fark ve ayrıntı üzerine bina edilir." Ayrıntılardan oluşmuş bir yapıdır, roman.Gerek okuma zevkinize, gerek elestirme ve bakış açınıza sayısız katki sağlayacak bir başucu kitabi, Roman Sanatı. "-Kral öldü, arkasından kraliçe de öldü, dersek bu hikaye olur. Kral öldü, sonra üzüntüsünden kraliçe de öldü, dersek olay örgüsü olur." 
O halde roman bir olay örgüsüdür. Olay örgüsünü de çözümlemek için okumak yetmez. Bilgi ve kültür yönünü de elde etmemiz gerekir...

ROMAN SANATI

Mehmet TEKİN

Ötüken Yayınları

323 Sayfa

Puan

★★★★★

Yorumlayan: Mehmet KEKLİKÇİ