Otomatik Portakal Kitap Yorumu Anthony Burgess

Anthony Burgess’ın kaleme aldığı “Otomatik Portakal” bir serseri çetesinin ele başısı olan Alex isimli bir gencin ağzından yazılmış ve şiddet içerikli olayların yaşandığı bir hikâyedir.

Kitabı edebi anlamda özgün kılan husus ise İngiliz argosu olarak bilinen Cockney dili ile kaleme alınmış olmasıdır. 
Bu edebi yorumlamanın Türkçe’de karşılık buluşu okuyucuya da farklı bir edebi yorumlama olarak yansıyor.Kitabın ana karakteri Alex şiddetten zevk alan, cinsel saplantıları bulunan bir suçlu rolünde karşımıza çıkıyor. Kitap "Otomatik Portakal" adını Cockney dilinde "Uqueer as as clockwork orange" olarak geçen ve yüksek derecede gariplikleri barındıran kimselere söylenen bir deyimden alıyor ve kitapta kullanılan bu farklı anlatım yazar tarafından yakın geleceğin argosu olarak tanımlanıyor.

Kitap genel olarak sadizm olgusunu ve bu olgunun fiziki yansıması olarak şiddet ve cinsel saldırıyı konu alıyor. Ergenlik döneminde olan bir grup gencin, kişisel karakterlerinin oturması sürecinde şiddeti kendilerini ifade etme aracı olarak gördüklerini ve birbirleri arasındaki üstünlüğün de yine şiddet aracılığı ile sağlandığını görüyoruz. 

Kitap adeta "Gerçekten böyle bir gençlik var mı?" diye düşündürüyor insana. Kitabın kurgusu içerisinde gerçekleşen olayların bir sonucu olarak; fizyolog, psikolog ve aynı zamanda hekim olan İvan Petroviç Pavlov isimli ve deneysel psikolojinin kurucusu olan bilim adamının, Pavlov yasası olarak bilinen psikoloji deneyine atıfta bulunmuş. Deney, hayvanlara bir takım baskın davranışlar uygulayarak davranış eğilimlerinin değiştirilebileceğini savunan bir deney. Otomatik Portakal’ın bu deneye yaptığı atıf ise insanoğlunun makineleştirilerek davranışlarının değiştirilebileceği yönünde.

1971 yılında Stanley Kubrick tarafından filme de uyarlanan Otomatik Portakal, şiddet eğiliminin psikolojik yansımalarını alışılmışın dışında bir edebi dille bize sunan bir eser. Dünyada ve ülkemizde gençlerin şiddete olan eğiliminin giderek arttığını düşünürsek de okunmaya değer bir kitap. Kitabı okurken alışılmışın dışında bir psikolojiyi deneyimleyeceksiniz. Keyifli okumalar dilerim.

OTOMATİK PORTAKAL
Anthony Burgess
İş Bankası Kültür Yayınları

172 Sayfa

Puan

★★★★★

Yorumlayan Esen Berber